فرقی نمی‌کند از یک کامپیوتر رومیزی استفاده کنید یا یک لپ تاپ، در هر صورت گوش‌های شما به شنیدن صدای گاه و بی‌گاه فن‌های کوچک آنها عادت کرده است. البته اگر سیستم شما یک سخت افزار رده بالا، مخصوصا کارت گرافیک خیلی قوی داشته باشد، طبیعتا این صدا بسیار گوش نوازتر خواهد شد. هر چند که سال‌هاست فن‌ها وظیفه خنک کاری با گردش هوا را به عهده دارند، اما سخت افزارهای امروزی به حدی نیاز به اتلاف حرارت دارند که دیگر روش‌های سنتی برای آنها کارساز نیست، در همین نقطه است که خنک کننده مایع نقش خود را به عنوان یک راه حل کارآمدتر ایفا میکند. اما این خنک کننده مایع خنک کننده مایع در رایانه شخصی یا همان PC چگونه کار می کند؟
شاید اگر در گذشته ایده استفاده از مایعات برای خنک سازی قطعات الکترونیکی بسیار حساس را می‌شنیدیم، به نظرمان کمی غیرمنطقی می‌آمد، اما امروز همه ما آن را به عنوان یک روش بسیار کارآمد و حتی گاهی الزامی برای خنک کاری سخت افزارهای پیشرفته می‌شناسیم.
در عمل سیستم خنک کننده مایع برای رایانه شخصی دقیقا شبیه به همان سیستم خنک کننده خودرو عمل میکند. هر دو از یک اصل اساسی ترمودینامیک بهره می‌برند – اینکه گرما از اجسام گرمتر به اجسام سردتر منتقل می‌شود، بنابراین با گرم شدن جسم سردتر، جسم گرمتر سردتر می‌شود. شما می‌توانید این اصل را با قرار دادن دست خود روی یک نقطه خنک روی میز به مدت چند ثانیه تجربه کنید. وقتی دستتان را بلند می‌کنید، کف دستتان کمی سردتر می‌شود و نقطه‌ای که دستتان روی آن قرار داشته است کمی گرمتر شده است.
خنک سازی مایع یک فرآیند بسیار رایج است. سیستم خنک‌کننده خودرو، آب را که معمولاً با ضدیخ مخلوط می‌شود، در موتور به گردش در می‌آورد. سطوح داغ در موتور، آب را گرم میکند و خودشان در این فرآیند خنک می‌شوند.
آب به صورت مداوم از موتور به رادیاتور، در سیستمی بسته با فن‌ها و لوله‌هایی که دارای سطح بیرونی زیادی هستند، در حال گردش است. گرمای آب گرم توسط رادیاتور جذب می‌شود و باعث خنک شدن آب می‌شود. سپس آب خنک دوباره به سمت موتور باز می‌گردد. در همان زمان، یک فن هوا را در خارج از رادیاتور حرکت می‌دهد. رادیاتور هوای در حال جریان را گرم میکند و در عین حال خود را خنک میکند. به این ترتیب گرمای موتور از سیستم خنک کننده خارج و به هوای اطراف منتقل می‌شود. بدون تماس سطوح رادیاتور با هوا و دفع گرما، سیستم به جای خلاص شدن از شر گرما، فقط آن را به اطراف منتقل میکند.
موتور خودرو گرما را به عنوان اثر جانبی سوختن سوخت خودرو تولید میکند. از سوی دیگر، اجزای کامپیوتر، گرما را به عنوان اثر جانبی الکترون‌های در حال حرکت به اطراف تولید می‌کنند. ریزتراشه‌های یک کامپیوتر پر از ترانزیستورهای الکتریکی هستند که در اصل کلیدهای الکتریکی بسیار ریزی هستند که یا روشن یا خاموش هستند. همانطور که ترانزیستورها حالت خود را بین روشن و خاموش تغییر می‍دهند، الکتریسیته در ریزتراشه حرکت میکند. هر چه ترانزیستورهای یک تراشه بیشتر باشد و هر چه سریعتر تغییر حالت دهند، ریزتراشه داغتر می‌شود. درست مانند موتور خودرو، اگر تراشه هم بیشر از حد داغ شود، خطر آسیب شدید و از کار افتادن خواهد داشت.
